Belangrijkste ontwikkelingen in 2021

In mei 2020 is de Sociale Koers 2020-2023, het beleidskader voor Jeugd, Wmo en Participatie, vastgesteld door de raad. Hoewel de Sociale Koers tot stand is gekomen in het pre-COVID-19 tijdperk, is bij het vaststellen van de streefwaarden geprobeerd hier rekening mee te houden. Inmiddels begint langzaam duidelijk te worden welke groepen in onze samenleving het hardst getroffen zijn.

In termen van gezondheid zijn de ouderen het meest kwetsbaar. Eenzaamheid is door COVID-19 een grotere uitdaging geworden. van Houten&co gaat binnen het project MOTTO specifiek met ouderen aan de slag en ook in het centrum blijft van Houten&co actief ouderen benaderen. Geschikte woningen en een openbare ruimte die uitnodigt tot ontmoetingen blijven speerpunten in ons beleid. Hetzelfde geldt voor de inzet van cultuurparticipatie  om ouderen deel te laten nemen aan de samenleving.

Maar ook de jongeren zijn hard getroffen. Bijbaantjes zijn komen te vervallen en hun kansen op de arbeidsmarkt worden minder, terwijl woningen steeds duurder worden. Hun studie loopt vertraging op en stageplaatsen komen in het gedrang. Hoe komen zij tot een dag invulling? Ook evenementen en andere voor jongeren belangrijke ontspanningsmogelijkheden gaan voor een belangrijk deel niet door. Binnen verschillende thema’s gaan we hier met voorrang op inzetten. Er komen extra mogelijkheden voor hen om deel te nemen aan sport en cultuur, ook wordt samen met de Houtense Werktafel gezocht naar een zinvolle dag invulling. In het programma ruimte gaan we vanuit het sociaal domein ruimte creëren voor passende woonruimte voor jongeren (en ouderen!). Hier zijn inmiddels goede afspraken over gemaakt. Gelijktijdig gaan we gebruik maken van een lopend onderzoek naar prestatiedruk. Aan de hand van de uitkomsten wordt een actieplan opgesteld. En  in de uitvoering van het preventieakkoord zetten we ons om jongeren en andere inwoners van Houten te verleiden tot een gezonde leefstijl.

Naast het beperken van de nadelige gevolgen van de COVID-19 crisis, zullen de speerpunten voor de komende jaren o.a. zijn:

• Een meerjarig uitvoeringsplan Sociale Koers, waarin de ombuigingen een plek krijgen
• Beheersen uitgaven Jeugd en Wmo, waarbij we bijvoorbeeld gaan kijken naar het innoveren van de huishoudelijke hulp
• Preventie- en leefstijlakkoord
• Het bevorderen van inclusie, met speciale aandacht voor de LHBTI doelgroep
• Werken aan een woon-zorg visie, het ondersteunen van initiatieven op dat gebied, met speciale aandacht voor een “beschermd thuis”. Dit zal geïntegreerd moeten worden in een update van de woonvisie
• Invulling geven aan het Wijkwethouderschap

Het jaar 2021 wordt het jaar waarin belangrijke besluiten genomen gaan worden over hoe we de nieuwe toekomst van Houten gaan vormgeven. Door de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid: warmtevisie, zonnekader, agrarische structuurversterking en de invulling van het ontwikkelkader van Fort Honswijk, Omgevingswet etc. zullen er telkens weer keuzes gemaakt gaan worden over hoe en wat wij gaan doen met de schaarse ruimte.
Houten heeft het imago van een ontwikkelingsgerichte suburbane stad, hip voor fiets- en duurzaamheidsminnenden. Maar Houten heeft ook verborgen parels op het gebied van natuur, recreatie en toerisme. Het college wil ook in 2021 de ambities op het gebied van duurzaamheid en woningbouw hand in hand laten gaan met het versterken en duurzaam borgen van ons cultureel erfgoed, toerisme, recreatie en natuurontwikkeling.

De Omgevingswet biedt ons daarbij de helpende hand, omdat in een omgevingsplan gestuurd kan worden op de ambities die Houten heeft. De implementatie van deze wet zal in 2021 verder ter hand worden genomen met een raadswerkgroep en diverse interne en regionale projectgroepen. De nieuwe wetgeving biedt mogelijkheden om ambities op het gebied van duurzaamheid en milieu, versneld een impuls te geven. De Omgevingswet schrijft ons ook voor dat er een omgevingsvisie voor heel Houten moet komen. In essentie gaat de omgevingsvisie om de vraag: ‘Wat voor dorp willen wij zijn?’ Na besluitvorming van de gemeenteraad over de Ruimtelijke Koers, kan de Ruimtelijke Koers een belangrijke bouwsteen voor deze omgevingsvisie zijn.

De toekomstvisie 2025 en de inspraak op de Ruimtelijke Koers hebben voor een groot deel antwoord gegeven op deze vraag wat voor dorp/stad Houten wil zijn, maar de omgevingsvisie gaat nog verder. Al het sectorale beleid dat betrekking heeft op de fysieke leefomgeving zal een plek krijgen in deze omgevingsvisie.  Het maken van een omgevingsvisie is een omvangrijk project en onmisbaar voor het kunnen verhalen van (bovenwijkse) plankosten bij gebiedsontwikkeling. Ook in dit kader is het van belang om in 2021 een begin te maken met de omgevingsvisie.

In Houten bepalen we ons toekomstbeeld niet voor onszelf en in ons eentje.
Op veel gebieden zal samengewerkt worden met de regio waarbij het van belang is om de juiste keuzes voor Houten te maken met het besef dat we een aantal zaken niet alleen kunnen. Hierbij valt te denken aan mobiliteit, infrastructurele maatregelen, recreaties, natuurontwikkeling et cetera.
Het programma Duurzame leefomgeving omvat de thema's wonen, commerciële voorzieningen, leefomgeving, gebiedsontwikkeling, duurzaamheid & energietransitie, landschap & recreatie en cultuurhistorie en archeologie.
Accenten hieruit zijn:

Wonen
Het afbouwen van Vinex locaties en het ontwikkelen en uitvoeren van inbreidingslocaties en kantoortransformaties. Extra aandacht is er voor de opgave wonen - zorg, de vraag naar middenhuur woningen en passende woningen om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen. Daarnaast blijft de focus op goedkopere woningen voor starters van groot belang.

Commerciële voorzieningen
Het belangrijkste speerpunt is en blijft het terugdringen van de huidige leegstand in de centra.

Leefomgeving
Bij de inrichting van de openbare ruimte letten we steeds meer op kansen voor maatregelen tegen wateroverlast, droogte en hitte als gevolg van de klimaatverandering. Ook duurzaamheid is een belangrijk aandachtspunt bij het beheer van de openbare ruimte.

Gebiedsontwikkeling
De verandering van Houten Vinex, naar reguliere gebiedsontwikkeling (uitnodigingsplanologie) zal in 2021 steeds zichtbaarder worden. Inbreidingslocaties vragen van ons allen een andere werkwijze, houding en kennis. Dit zal zichtbaar worden bij de herijking van het programma Ruimte, maar ook bij het herzien van de participatieleidraad bij ruimtelijke initiatieven. Projecten gaan langer duren en worden juridisch complexer. Gebiedsontwikkeling in bestaand gebied maakt het ook noodzakelijk dat de raad besluiten neemt over grondbeleid, bovenwijkse plankosten, tarieven, kostenverhaal e.d.
In 2020 heeft de gemeente Houten de experimenteerstatus gekregen voor Molenzoom/Centrum. Hierdoor kan er een nieuw omgevingsplan gemaakt worden voor dit gebied, dat gestoeld is op de uitgangspunten van de omgevingswet.

Duurzaamheid & energietransitie
We gaan door met de grote landelijke opgaves om een Transitievisie Warmte en Regionale Energie Strategie te maken. In 2021 maken we de start met het wijkuitvoeringsplan voor de eerste wijk(en) die in Houten van het aardgas af gaan. Niet alleen energie heeft onze aandacht in 2021, maar ook circulaire economie en klimaatadaptatie. Door COVID19 is het maken van het actieplan circulaire economie uitgesteld naar 2021. En ook het klimaatadaptatieplan zal in 2021 gemaakt worden. Maar duurzaamheid is niet enkel plannen maken. We moeten vooral ook doen. Bijvoorbeeld door daken te vergroenen of te ontstenen. In 2021 verwachten we vergunningen af te geven voor nieuwe zonnevelden op basis van het nieuwe beleid. Het jaar 2021 is het eerste volledige jaar dat het Energieteam in Houten aan de slag is om de energietransitie aan te jagen.

Landschap & recreatie
Door covid-19 is het belang van lokaal toerisme, natuur  en recreëren toegenomen. Meer dan voorheen is duidelijk dat goede voorzieningen op dit gebied van belang zijn voor het welzijn en welbevinden van mensen, Omdat deze onderwerpen steeds belangrijker worden, ook in het licht van de komende woningbouw in de regio en de energie strategie wordt er nu al druk ingezet op versterking van het huidige landschap en recreatieve voorzieningen. Dit wordt vooral in regionaal verband gedaan. In het licht van de omgevingsvisie zal worden bezien wat we kunnen bijstellen aan beleid op gebied van recreatie en toerisme in Houten. Verkend gaat worden welke kansen Houten biedt als het gaat om: ‘ingetogen toerisme’.

Cultuurhistorie en Archeologie
We blijven hier vooral inzetten op de reeds ingeslagen weg: behouden en beschermen van de aanwezige waarden en meer draagvlak creëren door het zichtbaar en beleefbaar te maken. Dit hoeft niet door meer regels vast te stellen, maar kan ook bereikt worden door inspiratie. Herijking van de visie Erfgoed is nodig als actuele bouwsteen voor de omgevingsvisie.

Het in stand houden en verbeteren van de infrastructuur en de bereikbaarheid van Houten
Mobiliteit stopt niet bij de gemeentegrens, maar is een regionale aangelegenheid. Voor het invullen van onze bereikbaarheidsambities is regionale samenwerking van groot belang. In regionaal verband besteden we in de overleggen met Rijkswaterstaat, de provincie, U10, ProRail, U-OV en de regiogemeenten continu aandacht aan de belangen van de regio en van onze eigen gemeente.

De ambities uit het collegeprogramma zijn geprioriteerd in het (in het voorjaar van 2019) vastgestelde Bestedingsplan mobiliteit en bereikbaarheid. Per thema wordt toegelicht wat de ambities voor 2021 zijn. Daarnaast leveren vanuit mobiliteit input aan diverse regionale projecten ( Ruimtelijk-economisch programma (REP) , Programma U Ned) en lokale plannen als de Ruimtelijke Koers. In 2020 is het regionale Uitvoeringsprogramma Fiets vastgesteld en de daaruit voortvloeiende intentieovereenkomst Fiets (16 juli 2020) met de provincie getekend. In 2021 wordt in regionaal verband onder andere verder gewerkt aan een regionale parkeerstrategie en een regionaal toetsingskader.  

De weginspectie 2020 vormt de basis voor het jaarplan voor 2021 met het uit te voeren groot- en klein onderhoud en de vereiste vervangingen. Naar verwachting zullen we net als in 2020 op ongeveer 150 locaties (totaal ca 6000 m2) onderhoud plegen aan elementenverharding. Wat betreft asfaltverharding is (weer) een belangrijk project in 2021 het herstellen van (het rode asfalt van) fietspaden.

Bereikbaarheid autoverkeer
Voor het autoverkeer leggen we de focus op een goede doorstroming op de hoofdwegen zoals de Rondweg, de provinciale wegen rondom Houten en de A12 en A27. Het mobiliteitsonderzoek voor de ruimtelijke koers heeft inzicht verschaft in de gewenste autostructuur voor de lange termijn. In de ruimtelijke koers worden werk, wonen en voorzieningen dichter bij elkaar gebracht waardoor vanuit een centrumfunctie waar meer mensen wonen makkelijker en meer gebruik kan worden gemaakt van het openbaar vervoer (NS-station en bussen) en fiets. Ook het parkeerregime wordt hierop afgestemd:  minder parkeerplekken per huishouden. Toch zijn er ook investeringen in de auto-infrastructuur nodig om een goede bereikbaarheid te houden. In 2021 zullen we een onderzoek uitvoeren naar de aandachtspunten op de rondweg voor de korte/middellange termijn.

Fietsstad
Als Fietsstad 2018 van Nederland geven wij prioriteit aan de fiets, vooral omdat dit een duurzaam en gezond vervoermiddel is. We willen dat het gebruik van de fiets de komende jaren toeneemt, vooral de ritten korter 15 km, zodat Houten ook voor fietsgebruik bovengemiddeld scoort. Houten heeft ook de ambitie regionale fietsverbindingen te verbeteren. Naast de fiets behoort ook het openbaar vervoer tot de eerste lijn waar we langs werken.  We willen de sterke positie van het openbaar vervoer behouden en intensiveren. Dit levert een bijdrage aan de algemene bereikbaarheid van Houten en aan een duurzame mobiliteit. We hebben daarbij ook aandacht voor de wensen van ouderen en mindervaliden.

Parkeren
In 2021 wordt nieuw parkeerbeleid ontwikkeld. Ook de huidige aanpak ‘’Parkeren op maat in de Straat’’ wordt herzien. Aanleidingen hiervoor zijn onder andere klimaat en duurzaamheidsambities, regionale ontwikkelingen vanuit U Ned ten aanzien van parkeren, schaarste in openbare ruimte en woningbouw ambities uit de ruimtelijke koers en technologische ontwikkelingen. Hiermee wil het college het parkeerbeleid gebruiken om bij te dragen aan de bredere ambities voor Houten.

Bestrijden en voorkomen van criminaliteit en overlast
In Houten is er relatief weinig criminaliteit. Om dit zo te houden is een goede samenwerking nodig tussen de gemeente en al haar partners, waaronder onze inwoners. Zij leveren een onmisbare bijdrage aan het op peil houden van het veiligheidsniveau in Houten. Stichting Veilig Houten Buurtpreventie is voortgekomen uit een burgerinitiatief en levert al jaren een waardevolle bijdrage aan de veiligheid in Houten. Naast buurtpreventie verzorgt Veilig Houten reanimatie- en AED cursussen. Ook plaatst de stichting 24/7 bereikbare AED's.

De missie van de gemeente Houten luidt dan ook: ‘samen met de partners een integraal en op maat gesneden veiligheidsbeleid ontwikkelen én ten uitvoering brengen’. Veiligheidsbeleid is veelomvattend en vraagt om verantwoorde keuzes.

Deze keuzes worden daarom niet alleen gemaakt op grond van (objectieve) cijfers over veiligheid, maar ook op grond van (on)veiligheidsgevoelens bij burgers (veiligheidsbeleving). In het integraal Veiligheidsplan 2020-2023 (IVP) zijn de afwegingen en prioriteiten voor de periode neergelegd.

Sociale veiligheid
We zien verschillende trends. De traditionele criminaliteit daalt al jaren. Onder invloed van de COVID-19 crisis en het massale thuiswerken is deze trend versterkt. Landelijk en ook in Houten is gedurende de COVID-19 crisis van een extra daling van het aantal woninginbraken en autokraken sprake geweest. Daarentegen is het aantal meldingen jongerenoverlast en online criminaliteit fors toegenomen.
 
De digitalisering van de samenleving zorgt niet alleen voor positieve ontwikkelingen en kansen, maar ook voor nieuwe (be-)dreigingen. Internetfraude is er zo een. De aanpak op het gebied van cyberveiligheid richt zich op het voorlichten van gebruikers van jong tot oud. Het is belangrijk dat de alertheid en weerbaarheid van onze inwoners op internet toeneemt.

We krijgen de georganiseerde ondermijnende criminaliteit in Houten steeds beter in beeld door:

• delen van informatie tussen interne en externe partners
• gezamenlijke controles houden
• waar mogelijk verstoren we deze vorm van criminaliteit. De gemeente Houten wordt op deze wijze minder aantrekkelijk voor criminelen
• feitelijk bestuurlijk handhaven.

Het aantal incidenten met kwetsbare personen neemt toe. De integrale aanpak, waarbij we goed afstemmen tussen het zorg- en veiligheidsdomein werpt haar vruchten af. Een belangrijke rol is daar bij weggelegd voor het EropAf team dat in een vroeg stadium kan worden ingeschakeld om inwoners te bezoeken waar zorgen over bestaan. Ook de gebiedsgerichte GGZ-teams en de bijbehorende korte lijnen zorgen voor een sneller en laagdrempeliger contact tussen professionals uit het zorgdomein en het veiligheidsdomein. In het algemeen vragen we ook aandacht voor het herkennen van en acteren op signalen van huiselijk geweld en geweld in afhankelijkheidsrelaties (opgenomen in het programma Samen Leven). Daarnaast werken we samen in een netwerk met onze partners binnen de lokale persoonsgerichte zorg & veiligheidsoverleg en het jeugd & veiligheidsoverleg.

Fysieke Veiligheid
We verwachten steeds meer zelfredzaamheid, samenredzaamheid, burgerkracht en maatschappelijke vitaliteit van onze inwoners. Oudere inwoners die nu langer zelfstandig thuis blijven wonen zijn vaak verminderd zelfredzaam. Dat vraagt onze bijzondere aandacht als het gaat om het bevorderen van brandveiligheid in woonappartementencomplexen.

Met de verandering van het klimaat vraagt ook deze verandering meer van de fysieke leefomgeving.

Verkeersveiligheid
Het aantal verkeersdoden is al enige tijd stabiel na jarenlang te zijn gedaald. Het aantal gewonden in het verkeer neemt toe. Het landelijk verkeersveiligheidsbeleid is daarom aangepast. Na een jarenlange reactieve aanpak op basis van ongevallen is overgegaan op een proactieve, risicogestuurde aanpak. We brengen in beeld waar de belangrijkste risico’s zich voordoen. Dat kunnen risico’s zijn in de infrastructuur of risico’s in het gedrag van verkeersdeelnemers. Op basis van de risico-analyse bepalen we welke maatregelen het meest effectief zijn om de verkeersveiligheid te bevorderen.

Vanuit de landelijke, provinciale en regionale overheden wordt, in samenwerking met onder meer het nationaal wetenschappelijk instituut voor verkeersveiligheidsonderzoek (SWOV), het risico-gestuurde verkeersbeleid verder vormgegeven.

We zijn een persoonlijke overheid. We vinden betrokkenheid van inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers belangrijk. En we bieden excellente dienstverlening.

We gaan met onze inwoners, maatschappelijke partners en ondernemers in gesprek. We denken met hen mee en spelen in op hun behoeften, hebben begrip voor wat er ‘buiten’ speelt, met behoud van onze verantwoordelijkheid als overheid. Dat is zoals we het willen. Betrokkenheid, participatie en dienstverlening gaat iedereen aan. We (bestuur en organisatie) doen het graag goed. Maar het gaat niet altijd zoals we willen. Inwoners voelen zich soms toch onvoldoende gehoord of zijn teleurgesteld. Het maken van de juiste keuzes is wat ons dagelijks bezighoudt. Wat in dit programma en de beide deelprogramma’s staat, zijn geen loze woorden. We werken er hard aan en zien dat er ruimte is voor verbetering.

Politiek en bestuur
Het gemeentebestuur en de organisatie staan open voor de wensen, behoeften en ideeën van inwoners. Ze zoeken hen letterlijk op om met hen in gesprek te gaan en zich ter plekke van een situatie op de hoogte te stellen. Ook via de sociale media communiceren we op een persoonlijke manier.
Er zijn in Houten veel inwonersinitiatieven, van klein naar wat groter, gericht op de aanpak van allerlei maatschappelijke vraagstukken. We geven deze initiatieven de ruimte en bieden desgewenst ondersteuning. Bij opgaven die op de samenlevingsagenda staan, trekken we samen op. Dat doen we ook met maatschappelijke partners en ondernemers.
Inwonersparticipatie vinden we belangrijk en passen we dus zoveel mogelijk toe. Van te voren bepalen we de mate en vorm waarin deze plaatsvindt, zodat de wederzijdse verwachtingen duidelijk zijn.

Dienstverlening
Excellente dienstverlening betekent onder andere dat de gemeente toegankelijk is voor iedereen; ook voor mensen die bijvoorbeeld vanwege een beperking kwetsbaar zijn of die laaggeletterd zijn. Inwoners en bedrijven kunnen 24/7 digitaal diensten en producten afnemen. Daarnaast bestaat altijd de mogelijkheid van persoonlijk contact. We communiceren op een eigentijdse en begrijpelijke manier.
We denken mee met inwoners en zetten net een stapje meer om hen van dienst te zijn. We staan inwoners telefonisch zoveel mogelijk direct te woord en als dat niet lukt, reageren we snel op terugbelnotities. Brieven en e-mails handelen we voortvarend af.