Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

In de paragraaf Onderhoud Kapitaalgoederen in de begroting worden de beleidsuitgangspunten voor het onderhoud van kapitaalgoederen in de openbare ruimte en de gemeentelijke gebouwen weergegeven. Het beleid hierover ligt vast in de beleidsplannen die voor de verschillende onderdelen zijn opgesteld. De beleidsplannen bevatten de kaders voor het kwaliteitsniveau van deze onderdelen.
Hieronder wordt per onderdeel weergegeven welke opmerkelijke en relevante zaken zich in het afgelopen jaar hebben afgespeeld.

Duurzaamheidskader
Via haar kapitaalgoederen kan de gemeente invulling geven aan de eigen voorbeeldfunctie op duurzaamheid. Binnen het Programma Duurzaam Houten wordt hierop specifiek ingezet met de Verduurzaming van het gemeentelijk Vastgoed en de Impuls Circulair Inkopen (zie deelprogramma Duurzaamheid & energietransitie). Zo worden veelal natuurlijke momenten benut voor verduurzaming  

Openbare Ruimte

Onderdeel 1: Bovengrondse Infrastructuur (wegen, wegmeubilair, civieltechnische kunstwerken, speeltoestellen en groenvoorzieningen (incl. boombeheer)

Bestaande kader
Vanaf 2013 is het Beeldkwaliteitskader Openbare Ruimte van kracht, gebaseerd op het door de raad vastgestelde sobere “Nieuw Houtens Niveau”.
Samengevat worden de volgende typen areaal, locaties en bijbehorende kwaliteitsnormen gehanteerd:  

Beheerplan
In 2015 zijn de Kaders vervolgtraject programma-BOR voor groot onderhoud en vervanging door de raad vastgesteld. Hierin staan de meerjaren opgaven voor het planmatig beheer van de openbare ruimte. Om die opgaven te realiseren is een aantal financiële maatregelen genomen om de Bestemmingsreserve BOR (t.b.v. groot onderhoud en vervanging ) op niveau te houden en om eventueel investeringen in innovaties binnen het BOR programma mogelijk te maken. Ook is een 5-tal bedrijfswaarden vastgesteld (kosten/baten, beeldkwaliteit, duurzaamheid, kwaliteit leefomgeving, en draagvlak) die leidend zijn in het maken van keuzes in (vernieuwd) beheer..

Actualisatie
In 2021 zal een actualisatie van het meerjarenonderhoudsplan Beheer openbare ruimte plaatsvinden. In het proces vindt een herijking plaats van het programma-BOR waarbij het bestuur wordt meegenomen in het gesprek over kwaliteit versus investeringen. Tevens worden de bestaande ombuigingsvoorstellen in het programma verwerkt en worden de effecten van deze ombuigingen inzichtelijk gemaakt.

Van groei naar beheer
Nu de groei met de ontwikkeling van Houten Zuid is gerealiseerd komt het accent meer op het beheer te liggen. Over de hele breedte wordt een toename van beheertaken zichtbaar.

Civieltechnische Kunstwerken
De afgelopen 10 jaar is met groot onderhoud en vervanging de kwaliteit van de houten en betonnen bruggen sterk verbeterd. Bij een klein deel van de houten bruggen moet dit de komende jaren nog gebeuren.
Jaarlijks wordt 1/3 deel van de civieltechnische kunstwerken gereinigd. Dit komt enerzijds de beeldkwaliteit ten goede, anderzijds is het belangrijk om kleine gebreken zichtbaar te maken en houtrot te voorkomen.
Elk voorjaar worden alle bruggen, tunnels en steigers geïnspecteerd door de eigen dienst. Elke 5 a 6 jaar doet een extern technisch bureau dit. In 2020 heeft dit ook plaats gevonden. Er is nu een goed actueel beeld van de technische staat van deze objecten. Daar waar nodig wordt direct ingegrepen en overige reparaties worden hetzelfde jaar nog uitgevoerd. Bij civieltechnische kunstwerken is het van groot belang om de kwaliteit jaarlijks door middel van inspecties te monitoren en de technische staat op orde te houden.

Verhardingen
Het areaal is nog op de gewenste beeldkwaliteit te houden. Dit geldt de laatste twee jaar helaas niet voor onkruid op verharding buiten de centrumgebieden. Hiervoor wordt naar een geschikte aanpak gezocht voor het komende jaar.
De weginspectie 2020 vormt de basis voor het jaarplan voor 2021 met het uit te voeren groot- en klein onderhoud en de vereiste vervangingen. .
Naar verwachting wordt er in 2021 net als in 2020 op ongeveer 150 locaties (totaal ca 6.000 m2) onderhoud gepleegd aan elementenverharding. Op klein onderhoud aan elementenverharding worden er ca 1.000 koppeluren stratenmakers ingezet. Wat betreft asfaltverharding is in 2021 (evenals in 2020) een belangrijk project het herstellen van (het rode asfalt van) fietspaden.

Verlichting
Op dit moment is er een beperkte maar aanvaardbare achterstand in het onderhoud van de openbare verlichting. Momenteel loopt een nieuw aanbestedingstraject van het onderhoud en vervanging wat in 2021 gereed moet zijn. Het wegwerken van de onderhoudsachterstand in de komende paar jaar is hierbij een aandachtspunt.

Groen
Op basis van de rapportage ”Gevolgen Essentaksterfte Houten in beeld” is een vervangingsplan voor zwaar aangetaste essen opgesteld. Zoals ook in 2020 is gebeurd, zullen de essenlanen met een toekomstverwachting van minder dan 5 jaar vervangen worden om een grote kaalslag in de toekomst te voorkomen.

Ontwikkelingen
De gevolgen van de klimaatverandering worden steeds beter zichtbaar. Zo heeft de gemeente te maken gekregen met de processierups waarvan de bestrijding tot nu toe elk jaar hogere kosten met zich mee brengt.
Het vergroten van de biodiversiteit wordt een steeds belangrijker aandachtspunt in het beheer .
Naarmate de bomen groter worden in Houten doet wortelopdruk zich steeds vaker voor wat de verharding aantast. Voor de aanpak hiervan is een plan van aanpak gemaakt voor de komende 10 jaar dat voorziet in een omvangrijke inhaalslag met nog aanvullende herstelwerkzaamheden per jaar.

Onderdeel 2: Ondergrondse infrastructuur (riolen, gemalen, drainage en randvoorzieningen + oppervlaktewater- en waterbodembeheer)

Kader
De Wet Milieubeheer schrijft voor dat de gemeente over een actueel bestuurlijk vastgesteld Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) beschikt. Houten heeft een breed Water en Rioleringsplan (WRP) waarin is weergegeven hoe de gemeente haar stedelijke watertaken uitvoert. De stedelijke watertaken omvatten het grond-, oppervlakte-, hemel- en afvalwaterbeheer. Voor het bekostigen van de stedelijke watertaken heft de gemeente rioolrecht.

Op grond van de regels van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) zijn er voor de financiële afwikkeling naast een Voorziening Egalisatie tarieven rioolheffing nog twee andere voorzieningen en één reserve nodig.

1. Voor de risicoafdekking in het stedelijke (afval)waterbeheer is de Spaarvoorziening voor
   vervanging en risicoafdekking riolering met een omvang van € 1.250.000 ingesteld. Dit is
   ongeveer 0,7% van de totale waarde van het rioleringsstelsel.
2. Voor waterbodembeheer is de Spaarvoorziening waterbodembeheer (conform BBV art. 44 1d ingesteld waarin gespaard wordt voor de kosten van baggerwerkzaamheden die planmatig om de circa 12 jaar plaatsvinden. De jaarlijkse storting in deze voorziening is vanaf 2020 €196.000.
3. Efficiency en aanbestedingsvoordelen worden afgewikkeld in de Bestemmingsreserve
   efficiency resultaten en aanbestedingsvoordelen. De raad beslist over de inzet van de
   middelen in deze reserve.

De periodieke herziening van het WRP is het moment waarop de raad beslist wat de werkelijke en benodigde stand van de reserves en voorzieningen moet zijn. De raad bepaalt dan ook de hoogte van de rioolheffing voor de nieuwe periode.

Stand van zaken
Het rioleringsstelsel verkeert in een goede staat. Naast het reguliere beheer van het rioleringsstelsel vergt in 2021 vooral het voorkomen van waterschade en overlast door extreme buien en het baggeren van watergangen de nodige aandacht.

Planning 2021
De belangrijke projecten in 2021 zijn:

• Vervanging van verschillende gemalen.
• Opstellen Klimaatadaptatieplan.
• Aanpakken risicolocaties voor wateroverlast in overleg met bewoners en bedrijven (in het kader van de klimaatadaptatie).
• Uitvoering van gemeentelijke projecten om te ontstenen/vergroenen en af te koppelen.
• Stimuleren van het ontstenen en vergroenen van tuinen, het afkoppelen van verharding en de aanleg van groene daken.
• Baggeren van watergangen.

• Samen met de partners van het Netwerk Water en Klimaat werken aan klimaatadaptatie en een doelmatig en duurzaam beheer in de afvalwaterketen.

Ontwikkelingen
Door de klimaatverandering doen zich vaker extreme regenbuien en droogte voor.
Momenteel is de gemeente in regionaal verband actief in het regionale Netwerk Water en Klimaat dat een Regionale Adaptatie Strategie (RAS) heeft opgesteld. De komende jaren zal er op basis van een eigen lokaal Klimaatadaptatieplan een toenemende aandacht zijn voor klimaatadaptatie, wat naast het werkterrein waterbeheer ook invloed heeft op andere terreinen zoals nieuwbouw- en reconstructieprojecten.

Onderdeel 3: Kunstobjecten in het openbare gebied
Elk jaar in september vindt een schouw plaats van de ruim 50 kunstobjecten voor het bepalen van het benodigde klein onderhoud (één of tweejarig) en groot onderhoud.
In 2020 is een beleidsnotitie vastgesteld met daarin de visie, ambitie, categorie-indeling (t.b.v. de jaarlijkse budgetten voor dagelijks en groot onderhoud) en inhoudelijke criteria (kaders) met betrekking tot het aankoop- en collectiebeleid.

Gemeentelijke gebouwen

Onderdeel 4: Welzijns -en sportaccommodaties
In 2020 zijn de meerjarenonderhoudsplannen 2021 – 2030 voor de gemeentelijke gebouwen, waaronder de welzijns- en sportaccommodaties opgesteld met de intentie om door de raad in december 2020 te worden vastgesteld. Het onderhoudsniveau voor de gebouwen is, conform het oude MJOP 2016 -2025 dat destijds door de raad is vastgesteld, wederom bepaald op niveau 3, sober, doelmatig, instandhouding en veilig.  

Belangrijke ontwikkelingen
Er is in 2020 een duurzaamheidsvisie opgesteld zowel voor de korte (komende 5 jaar) als voor de lange termijn (komende 20 jaar) . De visie is meegenomen in de totstandkoming van de meerjarenonderhoudsplanning die naar verwachting eind 2020 door de raad zal worden vastgesteld. Het onderhoudsniveau is sober, doelmatig, instandhouding en veilig. Er is op dit moment geen achterstallig onderhoud. De planning van het (groot)onderhoud aan alle gemeentelijk gebouwen is in het meerjarenonderhoudsplan vastgelegd evenals de daarvoor benodigde middelen.

Stand van zaken
Onderhoud vindt overeenkomstig de planning plaats. Er is geen sprake van achterstallig onderhoud. Tevens worden de bestaande ombuigingsvoorstellen verwerkt en worden de effecten van deze ombuigingen inzichtelijk gemaakt.

Planning 2021
Het (groot) onderhoud van de gemeentelijke gebouwen zal de komende 5 jaren uitgevoerd worden conform de meerjarenplanning.

Onderdeel 5: Onderwijshuisvesting

Sinds 1 januari 2015 is de financiële verantwoordelijkheid voor het groot onderhoud aan schoolgebouwen door het Rijk overgeheveld van gemeente naar schoolbesturen. De gemeentelijkemeerjarenonderhoudsplanning heeft slechts betrekking op de gemeentelijke onderwijslocaties: schoolwoningen en de multifunctionele accommodaties Limes. Actualisatie van deze meerjarenonderhoudsplanning vindt in 2021 plaats.

Belangrijke ontwikkelingen
Geen

Stand van zaken
Onderhoud vindt overeenkomstig de planning plaats.

Planning 2021
In 2020 zijn de voorbereidingen gestart voor een nieuw Integraal HuisvestingsPlan Onderwijs (IHP). De laatste versie van dit plan betrof de periode 2016-2020. Met het nieuwe plan wordt wederom invulling gegeven aan de gemeentelijke zorgplicht voor passende en adequate onderwijshuisvesting en de meerjarenonderhoudsplanning.

Onderdeel 6: Gemeentelijke gebouwen
Dit betreft het gemeentehuis, het Kant 3, de gemeentewerf, de wijkposten, de brandweergebouwen, de fietstransferia en de daaraan gekoppelde commerciële ruimten, het kringloopcentrum, de kerktorens van de Nederlands Hervormde kerk aan het Plein (Oude Dorp), de kerk aan de Waalseweg in Tull en 't Waal en de kerk aan de Brink in Schalkwijk en de gebouwtjes op beide gemeentelijke begraafplaatsen. Net als de gemeentelijke welzijns- en sportaccommodaties worden de overige gemeentelijke gebouwen onderhouden conform de door de gemeenteraad naar verwachting eind 2020 vast te stellen meerjarenonderhoudsplannen.Het onderhoudsniveau voor de gebouwen zal naar verwachting worden vastgesteld op niveau 3 sober, doelmatig instandhouding en veiligheid

Belangrijke ontwikkelingen
Er is in 2020 een duurzaamheidsvisie opgesteld zowel voor de korte (komende 5 jaar) als voor de lange termijn ( komende 20 jaar). De visie is meegenomen in de totstandkoming van de meerjarenonderhoudsplanning die naar verwachting eind 2020 door de raad zal worden vastgesteld. Het onderhoudsniveau is sober, doelmatig, instandhouding en veilig. Er is op dit moment geen achterstallig onderhoud. De planning van het (groot)onderhoud aan alle gemeentelijk gebouwen is in het meerjarenonderhoudsplan vastgelegd evenals de daarvoor benodigde middelen.

Stand van zaken
Onderhoud vindt overeenkomstig de planning plaats. er is geen achterstallig onderhoud

Planning 2021
Het (groot) onderhoud van de gemeentelijke gebouwen zal de komende 5 jaren uitgevoerd worden conform de meerjarenplanning.

Financieel kader kapitaalgoederen
De mate van onderhoud bepaalt de kwaliteit en de levensduur van de kapitaalgoederen. Onderscheid wordt gemaakt tussen aan de ene kant de reguliere beheer-/exploitatiekosten en aan de andere kant de groot onderhoudskosten. De verhouding tussen en de omvang van beide kostensoorten geeft een beeld van de financiële inspanningen die noodzakelijk waren. De actuele staat van onderhoud en het gekozen beeldkwaliteitsniveau (Het Nieuw Houtens Niveau) zorgen er voor dat steeds nieuwe afwegingen gemaakt moeten worden. De op stapel staande gemeentelijke ombuigingen hebben mogelijk effect op het niveau van onderhoud.

Hieronder volgt een tabel met de omvang van het onderhoud kapitaalgoederen, onderverdeeld in regulier en groot onderhoud.